مقایسه لهجه تهرانی ها، اصفهانی ها و تبریزی ها!

زبان رسمی کشور ایران فارسی است اما ما در کشور به دلیل تنوع فرهنگی و قومی گویش های متفاوتی داریم و مردم شهرهای مختلف در بسیاری موارد با یکدیگر با گویش مخصوص به خود سخن می گوید و در مواجه با مسافران دیگر شهرها که مهمان آن ها می شوند، زبان فارسی را گونه ای خاص صحبت می کنند که به آن لهجه می گوییم، لهجه شیرین اصفهانی ها را به خاطرتان بیاورید. اما می دانستید تهرانی ها هم فارسی را با لهجه مخصوص صحبت می کنند؟ در این مقاله می خواهیم از پایتخت به اصفهان رفته و سری هم به تبریز بزنیم و با پرواز تبریز تهران به پایتخت برگردیم.

لهجه تهرانی ها

شاید برایتان عجیب باشد که لهجه امروزی مردم تهران از زمان قاجار رواج پیدا کرده و برخلاف لهجه های دیگر زبان فارسی از قدمتی طولانی برخوردار نیست. نحوه صحبت مردم پایتخت با فارسی نوشتاری معیار متفاوت است و با زبان مردم بومی تهران فرق می کند البته در مناطق شمیران و دماوند هنوز لهجه قدیم تهرانی خیلی کم استفاده می شود و در معرض فراموشی است.

گارنیک آساتوریان که سال ها بر زبان شناختی مردم ایران مطالعه و پژوهش کرده است می گوید تا ۱۵۰ یا ۲۰۰ سال پیش مردم تهران گویش مازنی و رازی داشتند. در واقع گویش مردم هر منطقه تهران از شهرهای مجاورش تاثیر پذیرفت.

ساکنان مناطق شمالی تهران مانند ونک، شمیران و … گویش مازندرانی، ساکنان مناطق جنوبی گویش رازی داشتند و مردم غرب پایتخت با تاثیر از کرج تاتی صحبت می کردند.

در گویش راجی حرف اضافه «ها» جایگزین «ب» می شود برای مثال «بگیرید»، «هاگیرید» گفته می شود. در منطقه شمال تهران مانند تجریش و شمیران لهجه تجریشی داشتند که شباهت زیادی با گویش مازندرانی دارد و هنوز هم در سرآسیاب و شاه عبدالعظیم شنیده می شود.

روند شکل‌گیری لهجه تهرانی

از قدیم الایام در تهران گویش رازی وجود داشته که بسیاری از واژه های مازندرانی در آن دیده می شود، در زمانی که تهران پایتخت شد، بسیاری از مردم به تهران مهاجرت کردند و لهجه آن ها در گویش مردم تهران ادغام شد و حتی لهجه شیرازی هم در گویش مردم تهران اثر گذاشت.

اما پیداش لهجه امروز تهرانی ها را باید از زمان فتحعلی‌شاه بررسی کرد، در آن زمان دو نوع «زبان قلمی» و «زبان شمشیری» شایع شده بود و لهجه تهرانی ها حاصل اختلاط این دو زبان است.

در لهجه تهرانی «ان» تبدیل به «ام» می شود و خانه، خونه تلفظ می شود یا حرف آخر برخی کلمات در جمله حذف می شود. تهرانی ها کسره را بصورت «ی» تلفظ می کنند مانند کیشمیش و «را»، «رو» تلفظ می شود.

حالا که با لهجه تهران آشنا شدیم بهتر است خود را برای پروازی به اصفهان آماده کنید و بعد از آشنایی با لهجه مردم اصفهان می توانید پرواز اصفهان تهران خود را از علی بابا رزرو کنید.

لهجه اصفهانی ها

لهجه شیرین اصفهانی یکی از لهجه های فارسی است که با فارسی معیار تفاوت آوایی و واژگانی دارند، در لهجه اصفهانی واژه هایی بکار می رود که امروزه فراموش شده است. لهجه اصفهانی در زیر و زیر آوای واژه ها و آهنگ ادای جمله با دیگر لهجه های زبان فارسی متفاوت است.

لهجه اصفهانی را می توان یکی از قدیمی ترین لهجه های زبان فارسی دانست و قدیمی ترین منبعی که به این لهجه اشاره کرده مربوط به قرن چهارم هجری است. برخی از کارشناسان و محققان اصفهانی را گونه محاوره ای از زبان پهلوی می دانند.

لهجه اصفهانی هم اما با گذر زمان تغییر کرده است و امروزه حتی در محله های مختلف شهر اصفهان، لهجه اصفهانی متفاوت است، همچنین مهاجرت مردم شهرهای مختلف مانند خوزستان به این استان باعث ایجاد زیرلهجه های جدید شده است.

گستره استفاده مردم ایران از لهجه اصفهانی بسیار زیاد است و به جز خود اصفهان و فلاورجان، در شهرها و روستاهای اطراف این استان مانند محلات، گلپایگان، خوانسار، کاشان و … مردم با لهجه اصفهانی صحبت می کنند.

اصفهانی ها است را حذف می کنند و « چه خَبَر است؟» را «چه خَبِرِس؟» تلفظ می کنند و حرف ربط «و» در این لهجه تبدیل به «آ» می شود مانند «شیرین و فرهاد» که تبدیل به «شیرینا فرهاد» می شود.

هرچه از لهجه شیرین اصفهانی بگوییم باز هم کم است، پس بهتر است به مسیر خود ادامه بدیم و درباره لهجه مردم تبریز صحبت کنیم چراکه هر لحظه ممکن است پرواز تبریز تهران از فرودگاه تبریز بلند شود و ما از پرواز جا بمانیم.

لهجه تبریزی ها

مردم شهر تبریز به زبان فارسی می نویسند اما در زندگی روزمره به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند، شایدد برایتان جالب باشد که بدانید آذری زبان قدیمی مردم آذربایجان یکی از شاخه های زبان ایرانی بوده اما در زمان سلطنت سلجوقیان زبان مردم منطقه به ترکی تغییر کرد و گویش ترکی در این منطقه گسترش یافت. همزمان با روی کار آمدن صفویان زبان آذری جای خود را به زبان آذری داد.

لهجه تبریزی امروزه یکی از لهجه های زبان ترکی آذربایجانی است و شباهت بسیاری به لهجه شکی ازمیر دارد، لهجه تبریزی سه نوع دارد که تفاوت آن ها با هم اندک است. زبان شناسان معتقدند لهجه تبریزی ترکیبی از ترکیب لهجه دو قوم ترک آغوزها و «قپچاق» است.

یکی از خصوصیات لهجه تبریزی، کشیدن صداها است، در لهجه تبریز حرف «ر» وجود ندارد و «ی» تلفظ می شود، مثلا «قره ملیک» را «قیه ملیک» یا «قیه مه» می گویند. حرف «غ» نیز بصوت «و» گفته می شود برای مثال کلمه ساغول را ساوول می گویند.

سخن آخر

در این نوشتار تنها کمی درباره ۳ لهجه زبان فارسی صحبت کردیم اما هر کدام از این لهجه ها برای خود دنیایی دارند، برای لذت بردن از گویش مردم تبریز و اصفهان باید روزها در این شهرها گشت و گذار کرد و با مردم خونگرم و مهربان آن ها صحبت کرد.

اگر شما هم بعد از خواندن این مقاله تصمیم گرفتید به تبریز یا اصفهان سفر کنید تنها کافی است در سایت علی بابا مقصد خود را مشخص کنید و تمام پروازها را ببینید، نگران خرید بلیط بازگشت هم نباشید، بلیط پرواز اصفهان تهران و تبریز تهران در سایت موجود است و می توانید با خیال راحت برنامه سفر خود را بچینید.