حافظ محبوب ترین شاعر پارسی گوی

حافظ شیرازی، پرآوازه‌ترین شاعر ایرانی، در قرن چهاردهم می‌زیست. اگر در خانه فارسی کتاب شعری پیدا شود، دیوان، مجموعه اشعار حافظ، به احتمال زیاد.

حافظ هم غزلسرای بزرگ بود و هم غزل سرا و هم مردی با معنویت بالا. حافظ لقبی است که به افرادی داده می شود که قرآن را حفظ کرده اند. حافظ نیز نامی الهی است، یعنی حافظ، نگهبان و… پس از مرگ او القاب بیشتری مانند لسان الغیب به معنای لسان الغیب است. چنین ادعاهایی از آنجا به او داده شد که مردم بین آنچه در هنگام خواندن اشعار او در ذهن داشتند و آنچه در شعر خوانده می شود، ارتباط یافتند. غزلیات حافظ سرشار از درک عمیق زیبایی و غنای زندگی است. حافظ دیوان بزرگ بیش از ۵۰۰ قصیده را در طول ۵۰ سال سروده است.

آنها ادبیات کلاسیک از گذشته های دور نیستند، بلکه حکمتی گرامی از یک دوست عزیز و صمیمی هستند. شعر حافظ هر ابراز عشق را در هستی تجلیل می کند. سطرهای زیر از شعر حافظ بر روی پلکان قرمز کتابفروشی معروف شکسپیر و کو در پاریس نوشته شده است.

“کاش می توانستم وقتی تنها هستید یا در تاریکی هستید، نور شگفت انگیز وجودتان را به شما نشان می دادم.”

شعر حافظ تماماً یک داستان شور و عشق است و اشعار او را رمزآلود می دانند. شما باید بین خطوط را بخوانید تا معنای واقعی درون آن را بفهمید. آیات به عنوان آینه عمل می کنند و شادی، غم، اندوه، امید و شادی را که در درون خود می بینید منعکس می کنند. این احساسات باعث شده مردم به اشعار او ایمان بیاورند تا جایی که بر اساس کتاب او به نام «دیوان حافظ» تصمیمات تغییر دهنده زندگی خود را می گیرند. آنها به طور تصادفی از غزلیات بیرون می کشند و شعر را به عنوان فال (معروف به فال حافظ) جهت می دهند. ایرانیان در جشن های یلدا، نوروز، چهارشنبه سوری و دیگر جشن های ملی از دیوان حافظ به عنوان آیینی استفاده می کنند.

از نانوایی تا شاعر شدن دربار شاه

حافظ در شهر شیراز به دنیا آمد. با وجود محبوبیت و شهرت پایدار او، جزئیات بسیار کمی از زندگی او شناخته شده است. او پدرش را در سنین اولیه از دست داد و مدرسه را رها کرد و در یک نانوایی مشغول به کار شد. خاطرنشان می شود که او در حین رساندن نان به محله ثروتمند شهر با معشوق همیشگی خود، شاخه نبات آشنا شد. با شاه نبات ازدواج کرد و صاحب یک فرزند شد. او همچنین از علمای دینی زمان خود بود. پس از مرگ او، کلمه او به سرعت به عنوان یک شاهکار منتشر شد. مشخص نیست که او از چه زمانی سرودن شعر را آغاز کرد، اما احتمالاً با حرفه رایج نوشتن اشعار غم انگیز در ستایش شاه آغاز کرده بود. او ابتدا به دربار شاه ابواسحاق آخرین حاکم انجوید معرفی شد.

قدرت شعر از شرق تا غرب

حافظ با اینکه اصلاً اهل سفر نبود، شاعری شناخته شده به ویژه در مناطقی مانند هندوستان است. او به جای سفر به دور دنیا، همه دنیا را به خانه اش دعوت کرد، به ذهن و فکرش. مهم‌تر از همه، حافظ الهام‌بخش گوته، فیلسوف بزرگ آلمانی بود. او تا حدی تحت تأثیر قرار گرفت که حافظ مایستر را در کتاب دیوان غربی- شرقی خود می نامد.

«پیش از آنکه برخی از ترجمه‌های شعر این شاعر گرانقدر را در مجلات بخوانم، متوجه موضوع نشده بودم، اما در حال حاضر پس از خواندن کل اشعار او، چنان تحت تأثیر قرار گرفته‌ام که به سرودن آن پرداختم. اشعار در پاسخ آنها چون نتوانستم در برابر این پدیده باشکوه تاب بیاورم، این اشعار تأثیر قوی و واضحی بر من گذاشتند» این همان چیزی است که گوته در ۷ ژوئن ۱۸۱۴ درباره تأثیر حافظ بر او نوشت.

خدمت به زبان ضرب المثل ملت

حافظ هنوز از زبان روزمره استفاده می‌کرد، هنوز هم برای مردم ساده و روان است و کمتر کسی نمی‌تواند برخی از غزلیات او را از روی قلب بخواند، زیرا بسیاری از اشعار او توسط افرادی با هر پیشینه تحصیلی به عنوان ضرب المثل استفاده می‌شود. برخی از کلمات به عنوان استعاره، جلوه ای از شعر او، کلماتی مانند شراب، مستی، فنجان و پوست استفاده می شود. آنها شبیه یک سفر روحانی هستند که شخص هنگام کشف اسرار عشق انجام می دهد.

فنجان شراب نماد نوشیدنی بهشتی در یک کاسه است، اما همچنین حاکی از عدم اطمینان زندگی است. همان طور که حافظ در دیوان خود می گوید: «کسی از اسرار عالم غیب خبر ندارد». علاوه بر این، جام خود آینه قلب انسان است که باید با غم عشق پاک شود.

حافظ خود را ریند می نامد. ریند ممکن است دشوارترین کلمه برای ترجمه باشد – به معنای یک متفکر آزاده، مدافع اغوای فیزیکی، آزادی الهام گرفته شده است.