موتور ژنراتور چیست؟

در قرن جدید برق و الکتریسیته نقش بسیار مهمی را در زندگی و کسب و کار بشر ایفا می کند. همین باعث شده که تولید برق و انرژی الکتریسیته و وسایلی که برای تولید برق مورد استفاده قرار می گیرند هم حائز اهمیت شوند. موتور ژنراتور یکی از رایج ترین این وسایل است. این دستگاه ساختار ساده ای دارد. یک موتور دارد که انرژی دورانی و مکانیکی تولید می کند و یک ژنراتور دارد که این انرژی مکانیکی و دورانی را به انرژی الکتریسیته و برق تبدیل می کند.

موتور ژنراتور دارای زیرمجموعه ی گسترده ای است. انواع موتور ژنراتور موجود هستند که به خاطر تنوع موتور یا بهتر است بگوییم تنوع سوختی که موتور مصرف می کند، به انواع مختلف تقسیم بندی می شوند. انواع موتور ژنراتور ها عبارت اند از:

• موتور ژنراتور دیزلی یا گازوئیلی که به آن دیزل ژنراتور گفته می شود.
• موتور ژنراتور گازی یا گاز سوز که موتور آن، از گاز شهری CNG برای تولید انرژی مکانیکی استفاده میکند.
• موتور ژنراتور بنزینی که از بنزین برای سوخت آن استفاده می شود.

البته یک مدل موتور ژنراتور هم داریم که از برق برای تولید انرژی مکانیکی استفاده می کند! البته از این دستگاه در گذشته برای تغییر نوع برق تولید شده استفاده می شده است و درواقع وسیله ای برای تولید برق نبوده است.

شایان ذکر است که در نگاه جامعه موتور ژنراتور به دستگاه هایی گفته می شود که برای تولید برق استفاده می شوند و اندازه ی کوچکی دارند. قالبا وقتی کسی به شرکت های فروش و پخش موتور ژنراتور مراجعه می کند و درخواست خرید موتور ژنراتور دارد؛ منظورش، موتور ژنراتورهای بنزینی یا دیزل ژنراتورهای کوچک است. معمولا هم  برای مصارف خانگی یا صنایع کوچک احتیاج به موتور ژنراتور دارد. ولی در اصطلاح مهندسی و در واقع اصل کار، موتور ژنراتور گروه بزرگی از مولدین برق را شامل می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله انواع موتور ژنراتور در وبسایت شرکت تتاپاور مراجعه فرمایید.

ساختار قدیمی و ساده موتور ژنراتور

همانطور که گفته شد، این دستگاه ساختار ساده ای دارد. یک موتور که به یک ژنراتور متصل شده است. ساختار آنقدر ساده است که در بین این همه وسیله و دستگاه های جدید و پیچیده قرن ۲۱ موتور ژنراتورها به صورت یک عنصر ناهمگن به نظر می رسند. شاید کاربرد بالایی که این دستگاه دارد ویا هزینه سوخت و اصطهلاک پایینی که دارد باعث شده که همچنان طی گذشت چند ده سال جایگاه خود را در میان بشریت حفظ کند. انسان همچنان در میان میلیون ها لیتر نفت زندگی می کند و تا زمانی که سرمست فراوانی این نعمت هست و تا زمانی که منابع نفتی رو به تمام شدن نرود؛ بعید است موتور ژنراتور ها را کنار بگذارد یا راه دیگری برای تولید برق پیدا کند.

شاید می گویید که این حرف اشتباه است و انسان برای تولید برق فقط به موتور ژنراتور ها متکی نشده است. انرژی های نو و تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی، انرژی باد و امواج دریا موارد دیگری است که بشر برای تولید برق به آنها روی آورده است. این درست است ولی موتور ژنراتور ها را هم کنار نگذاشته است. اگر این انرژی های جدید به اندازه کافی راه گشا بود، باید موتور ژنراتور ها را کنار می زد. موتور ژنراتور هایی که طراحی و ایده ساخت آن ها بسیار قدیمی است و دستگاه هایی با این قدمت طراحی و ایده معمولا سال هاست که از دور خارج شده اند و به موزه های صنعت و زندگی پیوسته اند. باید با خودمان رو راست باشیم. ما تا وقتی که منابع سوخت های فسیلی را تمام نکرده ایم یا تا وقتی که از دود سوزاندن این منابع فسیلی، نفسمان به شماره نیوفتاده؛ بعید است که به فکر جایگزین برای موتور ژنراتور ها باشیم.

برگ برنده موتور ژنراتور

یکی از برگ های برنده موتور ژنراتور را در بالا بررسی کردیم. قیمت مناسب تولید برق و انرژی الکتریسیته با این دستگاه، باعث محبوبیت و مقبولیت موتور ژنراتورها در بین ما شده است. سوخت ارزان و اصطهلاک پایین که ناشی از ساختار ساده این وسیله است باعث شده تولید برق با موتور ژنراتورها ارزان تمام شود. برای تولید برق با مثلا نیروگاه های بادی، هزینه زیادی در هنگام تاسیس نیروگاه و نصب توربین ها باید صرف کرد. هزینه نگهداری از توربین ها هم جای خود دارد. نیروگاه های خورشیدی هم هزینه تاسیس و راه اندازی بسیار بالایی دارند. با این که در نیروگاه های خورشیدی، قطعات متجرک به نسبت نیروگاه های بادی بسیار کم تر است و حتی وجود ندارد؛ ولی باز هم هزینه های نگهداری از این نیروگاه ها، نسبتا بالا محسوب می شود.

برگ برنده دیگری که موتور ژنراتور ها دارند، کوچکی آن ها است. فرض کنید برای یک واحد صنعتی احتیاج به برق داریم. کدام عاقلانه تر است؟ احداث یک نیروگاه خورشیدی به وسعت چند هکتار تا بتواند برق مورد نیاز واحد صنعتی مارا آن هم فقط در روز تامین نماید یا خرید یک موتور ژنراتور و قرار دادن آن در یک اتاق چند متری؟ حتی مطرح کردن این سوال هم خنده دار است. کاربردی بودن موتور ژنراتور ها باعث شده که همچنان مورد استفاده ما قرار بگیرند.

حرف آخر

با توجه به مواردی که بررسی کردیم به نظر می رسد که فعلا همزیستی ما و موتور ژنراتور ها تا مدت ها ادامه دار خواهد بود. ولی بهتر است که به فکر جایگزین برای این ماشین باشیم. می توانیم از هم اکنون به صورت جدی به این موضوع فکر کنیم یا زمان ما را مجبور خواهد کرد که در شرایط اضطراری جایگزینی برای موتور ژنراتورها بیابیم.