روانشناسی چیست؟ | انواع مختلف روانشناس را بشناسید

در ابتدا تعریفی از روانشناسی داشته باشیم . روانشناسی علم مطالعه رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان است. این علم با استفاده از روش‌های نوین و شخصیت شناسی انسانی، مانند آزمایش‌های روان‌شناختی، مشاهدات و مطالعات موردی، سعی در فهم و توصیف رفتار و تجربیات انسان دارد.

اگر بخواهیم فعالیت روانشناسان را به دو بخش تقسیم کنیم  به‌طور کلی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: روانشناس بالینی و روانشناس تجربی. روانشناس بالینی به مطالعه و درمان اختلالات روانی و رفتاری انسان می‌پردازد، در حالی که روانشناس تجربی به مطالعه رفتار، تجربه، شناخت و فرآیندهای ذهنی انسان می‌پردازد. اگر بخواهیم علم روانشناسی نیز به دو بخش اصلی تقسیم بندی کنیم شامل روانشناسی شناختی و روانشناسی رفتاری می شود. روانشناسی شناختی به مطالعه فرآیندهای ذهنی انسان، مانند توجه، حافظه، ادراک، فرآیندهای تفکر، یادگیری و زبان می‌پردازد در حالی که روانشناسی رفتاری به مطالعه رفتار انسان و عواملی که بر آن تأثیر می‌گذارند، مانند دلایل پشت رفتار، اعتقادات، ارزش‌ها و شرایط اجتماعی، پرداخته می‌شود.

روانشناس بالینی

روانشناسان بالینی در جهت شناسایی و درمان اختلالات روانی و رفتاری انسان کار می کند. افرادی که مشکلات روانی و اختلالات روان‌پزشکی دارند باید برای درمان به روانشناس بالینی مراجعه نمایند. از جمله اختلالاتی که روانشناسان بالینی برای درمان آن فعالیت می کنند شامل : افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن، اختلالات خواب، اختلالات رفتاری و اعتیاد باشد.

فرآیند درمان در زمینه بالینی به این صورت می باشد که با استفاده از روش‌های علمی، مانند مصاحبه، مشاهده و بررسی و آزمایش‌های روانشناختی، به تحلیل علت اختلالات روانی و رفتاری افراد می‌پردازد. با توجه به نتایج بررسی، روانشناس بالینی برنامه درمانی را برای کمک به فرد در بهبود رفتار و شرایط روانی آن طراحی کرده است که این برنامه‌های درمانی ممکن است شامل مشاوره، درمان دارویی، درمان شناختی-رفتاری و درمان گروهی باشد.روانشناس بالینی همچنین می‌تواند در بهبود روابط شخصی و اجتماعی کمک کند. با بهبود شرایط روانی و رفتاری، افراد می‌توانند روابط خود را بهبود بخشند و از زندگی بهتر و پویاتری برخوردار شوند.

روانشناس توسعه

روانشناسان توسعه همانطور که از اسم آن پیداست در جهت رشد و توسعه انسان از زمان تولد تا پایان زندگی می‌پردازد و تغییرات روانی و رفتاری افراد در طول چرخه زندگی را مورد بررسی قرار می دهند.این حوزه به طور عمده برای کمک به فرآیند رشد و توسعه کودکان و نوجوانان، بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی و بهبود شرایط زندگی در سنین بالاتر، توسعه یافته است.

نحوه فعالیت روانشناسان توسعه به این صورت است که با استفاده از روش‌های علمی، مانند  مصاحبه‌های چند مرحله ای و آزمایش‌های متنوع استعدادی، به بررسی فرآیندهای رشد و توسعه انسان در سنین مختلف می‌پردازند. فرآیند هایی که پس از روانشناسی توسعه اتفاق می افتد شامل رشد جسمی، رشد شناختی، رشد اجتماعی و روانی است.

دکتر روانشناس کودک با بررسی توانایی‌های شناختی کودکان و نوجوانان، برنامه‌های آموزشی و تربیتی را برای افزایش توانایی‌های شناختی آنها طراحی کند. همچنین در بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی نیز کمک کننده می باشد که نهایتا، کودکان و نوجوانان می‌توانند بهترین شرایط رشد و توسعه را در این موقعیت خانوادگی داشته باشند.

روانشناس صنعتی-سازمانی

در سازمان ها و مجتمع های صنعتی بزرگ ، تعداد بسیا بالایی از نیروی انسانی در حال فعالیت هستند که کیفیت روحی و روانی آنها نقش اساسی به بهره وری آن سازمان یا گروه صنعتی خواهد داشت، بنابراین مدیران جهت افزایش کیفیت عملکرد و رفا کارکنان در محیط کار از روانشناسان صنعتی و سازمانی استفاده می نمایند.

روانشناس صنعتی-سازمانی رفتار و عملکرد افراد در سازمان‌ها و صنایع مختلف را مورد پایش و بررسی قرار می دهد. این حوزه به سازمان ها کمک می کند تا به صورت منظم و برنامه ریزی شده برای بهبود شرایط کاری، افزایش بهره‌وری و بهبود روابط کاری، توسعه انجام شود. برنامه های بهبود دهنده کاری برای هر سازمان به صورت اختصاصی ، توسط روانشناس طراحی و تنظیم می گردد.

برای فهم بهتر این موضوع مثال می زنیم ، روانشناس صنعتی-سازمانی ممکن است با بررسی نیازهای شغلی افراد، برنامه‌های آموزشی و تربیتی را برای افزایش مهارت‌های شغلی فرد طراحی کند. همچنین، روانشناس صنعتی-سازمانی می‌تواند در بهبود روابط کاری کمک کند. همچنین می‌تواند به بهبود فرهنگ سازمانی کمک کند.

روانشناس اجتماعی

روانشناسان اجتماعی ، جهت افزایش عملکرد افراد در جامعه و تقویت رفتار های انسان در تعامل با دیگران ، ارتقای سطح اعتماد و احترام متقابل، افزایش هم‌دلی و هم‌راهی بررسی می‌کنند که چگونه محیط اجتماعی و عوامل اجتماعی بر روان و رفتار افراد تأثیر می‌گذارد.

روانشناس اجتماعی با استفاده از روش‌های علمی، مانند مشاهدات، پرسشنامه‌ها و آزمایش‌های روانشناختی، به بررسی عواملی که بر رفتار و عملکرد افراد در جامعه تأثیر می‌گذارند، می‌پردازد. این عوامل شامل اعتقادات، ارزش‌ها، نیازها، تجربیات و شرایط اجتماعی هستند. با توجه به نتایج بررسی، روانشناس اجتماعی برنامه‌هایی را برای بهبود روابط اجتماعی، افزایش سطح اعتماد و احترام متقابل، افزایش هم‌دلی و هم‌راهی طراحی می‌کند.

برای مثال، روانشناس اجتماعی ممکن است با بررسی نیازهای اجتماعی افراد، برنامه‌های آموزشی و تربیتی را برای افزایش سطح تعامل بین فردی و ارتباطات اجتماعی طراحی کند.افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس یکی دیگر از دستاورد های مراجعه به روانشناس اجتماعی است.این حوزه بسیار مهم است زیرا روابط اجتماعی و شرایط زندگی اجتماعی برای سلامت روانی و روان‌پزشکی ما بسیار مهم هستند.

روانشناس ورزشی

ورزش فقط فعالیت جسمی نیست و آمادگی بدنی بالا صرفا نمی تواند تضمینی برای موفقیت در این زمینه باشد بلکه افزایش و بهبود قدرت ذهنی و روانی تاثیر بالاتری در انجام فعالیت های ورزشی دارد. این نوع روانشناسان برای بهبود عملکرد ورزشکاران و تیم‌های ورزشی از طریق برنامه‌ریزی روانی کمک کننده است.

در تیم های باشگاهی یا ملی یا ورزشکاران حرفه ای حتما از یک روانشناس ورزشی کمک می گیرند تا قبل از مسابقه سطح توان روحی و روانی خود را بالا ببرند. دستاورد های این زمینه افزایش رضایت ورزشکاران، ارتقای سطح اعتماد به نفس و افزایش هماهنگی و هم‌راهی در تیم‌های ورزشی، توسعه یافته است.

روانشناس ورزشی با استفاده از روش‌های علمی، مانند تست های ذهنی ، پرسشنامه‌ها مرتبط با رشته ورزشی و آزمایش‌های حسی عملی ، به بررسی عواملی که بر عملکرد ورزشی و سلامت روانی ورزشکاران تأثیر می‌گذارند، می‌پردازد. این عوامل شامل شخصیتی، اجتماعی، روانی و فرهنگی هستند. با توجه به نتایج بررسی، روانشناس ورزشی برنامه‌هایی را برای بهبود عملکرد ورزشی، افزایش رضایت ورزشکاران، ارتقای سطح اعتماد به نفس و افزایش هماهنگی و هم‌راهی در تیم‌های ورزشی طراحی می‌کند.روانشناس ورزشی همچنین می‌تواند به بهبود سلامت روانی ورزشکاران کمک کند. با بررسی نیازهای روانی ورزشکاران و ارائه راهکارهایی برای بهبود سلامت روانی آن‌ها، روانشناس ورزشی می‌تواند به بهبود عملکرد ورزشی و افزایش رضایت ورزشکاران کمک کند.

روانشناس شناختی

 روانشناسان شناختی در حوزه های با محوریت حافظه، توجه، شناخت و تفکر بررسی های لازم را انجام می دهند و به فرآیندهای فکری و ادراکی انسان در طول روزمرگی می‌پردازند.روانشناسی شناختی بر این اصل تأکید دارد که برای فهم و توصیف رفتار و روانشناسی انسان، باید به فرآیندهای شناختی و ذهنی او توجه شود.

روانشناسی شناختی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: روانشناسی شناختی اجرایی و روانشناسی شناختی تجربی. در روانشناسی شناختی اجرایی، مطالعه فرآیندهای شناختی و ذهنی مرتبط با انجام وظایف و مدیریت رفتار انسان انجام می‌شود. در روانشناسی شناختی تجربی، مطالعه فرآیندهای شناختی و ذهنی مرتبط با تجربه و درک انسان انجام می‌شود.در این میان، روانشناسی شناختی اجرایی می‌تواند به بهبود عملکرد افراد در تمامی حوزه‌های زندگی کمک کند. روانشناسی شناختی اجرایی شامل فرآیندهایی مانند توجه، حافظه، تفکر و مدیریت شناختی است. با بررسی هر یک از این فرآیندها و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن‌ها، روانشناسی شناختی می‌تواند به بهبود عملکرد افراد در تمامی حوزه‌های زندگی کمک کند. برای مثال، با بهبود توجه و حافظه، فرد می‌تواند در کار و تحصیل بهتر عمل کند.

روانشناسی شناختی تجربی همچنین می‌تواند به بهبود تجربه و درک افراد از دنیای اطراف کمک کند. روانشناسی شناختی تجربی شامل فرآیندهایی مانند شناخت، درک و تفسیر است. با بررسی هر یک از این فرآیندها و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن‌ها، روانشناسی شناختی می‌تواند به بهبود تجربه و درک افراد از دنیای اطراف کمک کند. برای مثال، با بهبود شناخت و درک، فرد می‌تواند روابطش با دیگران را بهبود بخشد و از تجربه بهتری از زندگی برخوردارشود.

روانشناس مشاوره

 روانشناسان مشاوره به افراد کمک می‌کنند تا با مشکلات و چالش‌های روانی خود مقابله کنند و تمرکز اصلی آن بر روی روابط انسانی و فرآیندهای روانی است و به دنبال ارائه راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی افراد است.

مشاوره روانشناسی به دو دسته اصلی تقسیم می شود : مشاوره فردی و  مشاوره گروهی. در مشاوره روانشناسی، روانشناسان و مشاوران با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به افراد کمک می‌کنند تا با مشکلات و چالش‌های روانی خود مقابله کنند و مسیر چگونگی درمان خود را بیابند. روانشناس مشاوره برای انجام این کار نیاز دارد تا از تکنیک‌های استفاده کند . این تکنیک ها شامل : مشاوره فردی، مشاوره گروهی، پرسش‌های روانشناختی، تمرینات روانشناختی، و تکنیک‌های نوروفیدبک و بیوفیدبک هستند.اگر  افراد با مشکلات و چالش‌های روانی خود آشنا نباشند و راهکارهایی برای مقابله با آن‌ها پیدا نمی کنند باید به یک روانشناس مشاوره مراجعه نمایند. به عنوان مثال، در مشاوره روانشناسی، افراد ممکن است با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، خشم، تنش و نگرانی مواجه شوندکه در جلسات مشاوره به  صورت مرحله به مرحله این مشکلات رفع می گردد.

کلینک ذهن آرا بهترین مرکز تخصصی روانشناسی در تهران
شماره تماس ۰۲۱۲۶۷۲۲۱۴۰
آدرس وب سایت : https://zehnaraclinic.com/